Tijdelijk monument in een pauzelandschap
Het PET paviljoen is een tijdelijk bouwwerk dat enerzijds een voorziening is ten behoeve van de wijk en het wijkpark en anderzijds informeert over onder meer duurzaam, recycling en afvalstromen.
Het PET paviljoen is gesitueerd in een zogenaamd pauzelandschap, een tijdelijk park gelegen in een binnenstedelijke wijk van de stad Enschede. Het wijkpark bestaat uit de voormalige Robson pyjamafabriek (broedplaats voor creatievelingen), een groot honden-uitlaatveld, vijftig moestuinen voor buurtbewoners en een gezamenlijk onderhouden wijkpark. Het PET paviljoen speelt een verbindende rol in al deze activiteiten en dient als kunstgalerie en huiskamer van de buurt.
Tijdelijk herbestemmen met een pauzelandschap
Het fenomeen om een tijdelijke invulling te geven aan braakliggende terreinen wordt in Nederland een ‘pauzelandschap’ genoemd. Een invulling als deze kan de stedelijke structuur van een sluitend programma voorzien en ‘tijdelijk’ (weken tot jaren) het probleem van leegstand met een breed draagvlak overbruggen. Het succes van het pauzelandschap met het PET paviljoen en de integrale rol die het tijdelijke project heeft gekregen in de wijk, zijn wel degelijk opgemerkt door de wijk, gemeente en woningcorporatie en wordt momenteel meegenomen in de verdere herbestemming van dit gebied.
De buurt die actie ondernam
Sinds de crisis in de bouw is de verdere herstructurering van het gebied vrijwel geheel tot stilstand gekomen. Nog voor voltooiing eindigde het hernieuwde deel op een braakliggend en vervallen fabrieksterrein. De dooie hoek naast de Robsonfabriek trok oneigenlijk gebruik aan en werd dikwijls gebruikt als illegale stortplaats. Absoluut geen veilige plek voor kinderen om te spelen. Buurtbewoners organiseerden zich en benaderden de woningcorporatie voor een oplossing. Samen met LOOS.fm is vervolgens gezocht naar een breedgedragen totaalconcept om de bouwstop te overbruggen met een gemeenschappelijk sociaal project.
Sinds er sprake was om het paviljoen ook in beheer te krijgen, is LOOS.fm uiteindelijk zelf haar opdrachtgever geworden. Voor LOOS.fm is het proces samen met de gemeenschap en het uiteindelijke beheer van het paviljoen een heel leerzame ervaring geweest. Het heeft de kijk op architectuur en gedeelde ruimte zeer positief beïnvloed.
Hoe een icoon, van afval architectuur maakte
Bij de ‘‘Abondantus Gigantus’, ook wel bekend als de Legokerk, was het archetype van de kerk het vehikel om de gerecyclede betonnen bouwstenen tot leven te brengen. Alleen, opeengepakte balen plastic afval, zoals deze bij een recyclingfabriek te vinden zijn, brachten nog geen ontwerp dat de kerk kon evenaren. Om uiteindelijk geen iglo van vuilnis te hoeven bouwen, was een architectonisch concept nodig dat van het afval ‘meer’ dan afval kon maken. Het opgetilde volume van het iconische Farnsworth House (door Ludwig Mies van der Rohe) bleek een perfecte referentie te zijn om van het grove afvalmateriaal een tijdloos architectonisch gebaar te kunnen maken.
Dit resulteerde in dat twee monumentale schijven die, werkend als lichtgevende transparante gordijnen, strak in het stalen frame van het PET paviljoen passen. Dubbelwandig opgebouwd, vullen zo’n 40.000 petflessen de transparante golfplaten van vloer tot plafond. Aan elkaar gemonteerde petfleshalzen houden met de doppen de wanden bij elkaar en maken in hun verschijning een knipoog naar de conusgaten van een duizend maal zwaardere betonnen muur. Overdag verlicht de massa van verfrommelde vormen op wonderlijke wijze het interieur, om ‘s avonds te werken als een abstracte lampion in het landschap.
Aan de straatzijde geeft een trapmeubel met hellingbaan, bekleed met 25.000 witte doppen van petflessen, entree tot het PET paviljoen. 8.000 tubes bodywash bekleden de vrijstaande kern die, door z’n positie, het totaal informeel in ruimten verdeelt. In het najaar maakt een modulair op te bouwen glazen volume van hergebruikte glazen panelen de wintertuin op aan de parkzijde. Over twaalf meter openen zeven grote taatsdeuren de hoek van het bouwwerk, naar het park. Bezoekers ervaren de ruimten als een vertraagd binnenkomen dat opbouwt naar het betreden van het park van binnenuit. Centraal gelegen in het park, werkt het terras als een podium in het landschap. Een favoriete ontmoetingsplaats bij grote evenementen.
De kracht van tijdelijkheid en een (te herbruiken) bouwsysteem
Hoewel duurzaam bouwen een belangrijk thema is in de architectuur, zijn oplossingen aan de eindstreep niet altijd even duurzaam te noemen. Een ogenschijnlijk duurzaam product, kan bijvoorbeeld een niet duurzaam productieproces hebben. Het PET paviljoen pretendeert daarentegen geen oplossing te zijn, maar een experiment dat nieuwe mogelijkheden verkent en een deel bewustwording bewerkstelligt. De immense hoeveelheid PET-flessen die voor de gevels zijn gebruikt, tonen de maat aan waarin wij met zijn allen consumeren. De miljarden kilo’s afval die we jaarlijks produceren.. waar gaat dat allemaal heen? En vooral: wat kunnen we daar nog meer mee doen?.. Dat zijn vragen die het PET paviljoen aan de orde stelt, bezoekers aantrekt en verwonderd.
Het PET paviljoen laat zien dat een gebouw tijdelijk voor 100% z’n nut kan bewijzen, waarna het met behoud van waarde zonder bouwafval hergebruikt of gerecycled kan worden. In een andere context, met een andere betekenis. Tegen eind 2017 zal het paviljoen een nieuwe bestemming krijgen op een volgende, nog nader te bepalen locatie. De constructie kan in een dag afgebroken worden, klaar voor transport, om op een nieuwe locatie weer opgebouwd te worden. De volgende bestemming van het paviljoen zal de aanleiding zijn om, binnen het kader van het stalen frame, een geheel nieuwe verschijningsvorm te creëren met betrekking tot de nieuwe context en het volgende gebruik.
Technische tekeningen
project.PET
| Omschrijving: | Enschede (Link naar locatie in Google Maps en Streetview) Opdrachtgever: Wijkraad Horstlanden Veldkamp Ontwerp: Project.DWG & LOOS.FM Oppervlak: 227 m2 Kunstwerken Martin Oostenrijk, André Boone, Cyril Wermers, Jelle de Graaf, Pim Muis |
|
| Projectteam: | Michiel de Wit, Filip Jonker, Martijn Giebels | |
| Fotografie: | Marco van der Ruit, Réne Wolf Fotografie, André Boone, Paul Clason, project.DWG | |
| Media: |    |
[wp_social_sharing social_options=’facebook,twitter,googleplus,linkedin,pinterest’ twitter_username=’projectdwg’ facebook_text=” twitter_text=” googleplus_text=” linkedin_text=” pinterest_text=”” icon_order=’p,f,t,g,l’ show_icons=’1′ before_button_text=” text_position=” social_image=”]
